De roulerende rekening

Als we niets doen, wordt onrecht in 85% van de gevallen, van generatie op generatie en van leerjaar op leerjaar doorgegeven. Wil je verder kunnen met elkaar, dan moet er recht worden gedaan aan onrecht.

De destructieve gevolgen van structurele misdragingen gaan vaak over van persoon op persoon, van jaar op jaar, van de ene school naar de volgende, van school naar werk en van generatie op generatie. Zo worden onschuldige derden steeds weer slachtoffer gemaakt van eigen opgelopen onrecht.

Hoe hulpelozer en kwetsbaarder het slachtoffer is en hoe schadelijker het opgelopen letsel, des te zekerder is het dat het slachtoffer ook weer destructief gerechtigde aanspraak zal vergaren. Iemand die zelf ernstig en langdurig slachtoffer is geweest voelt zich ten diepste gerechtigd om zelf ook weer anderen tot slachtoffer te maken. Daarmee kan het gebeuren dat dit keer op keer wordt doorgegeven als een roulerende rekening. Zo gaan als vanzelfsprekend oudere jaars de jongere jaars kinderen op school pesten.

Het kind voelt zich ten diepste gerechtigd om destructief te mogen zijn. Hierdoor komt het dat deze kinderen weinig gevoelens of spijt of berouw zullen hebben. Zij voelen zich juist sterk intrinsiek gerechtigd om ook een onschuldige ander aan te doen wat ook hen is aangedaan. 

  - Ontgroening is het formaliseren van het doorgeven van onrecht  -  

Het helpt in deze niet om deze kinderen normerend of belerend aan te spreken of sociale vaardigheden te leren. Zo zijn nieuwe brugklassers weer een prooi voor het te gelden maken van de destructief gerechtigde aanspraak van de ouderejaars. Het wordt zelfs geïnstitutionaliseerd door wat we ontgroening noemen, iets wat stilzwijgend door de samenleving wordt geaccepteerd. 

Mensen die in hun leven en keuzes gedreven worden door destructief gerechtigde aanspraak, blijven later vaak ronddraaien in steeds weer stagnerende relationele patronen. 

Typische gedragskenmerken wanneer de roulerende rekening te gelden wordt gemaakt

1. de destructieve actie of reactie van de persoon is niet passend voor de situatie

2. zich gerechtigd weten om een ander aan te mogen doen wat ook henzelf is aangedaan 

3. men is ongevoelig voor onrechtvaardig handelen en de schade die men een ander aandoet

4. de geschiedenis, met zijn destructieve patronen, herhaalt zich en men is zich daarvan niet bewust 

5. bij onschuldige derden opeisen wat men zelf heeft moeten missen  

Mildheid en het proces van ontschuldiging voor het stoppen van de roulerende rekening

Ontschuldigen heeft als doel het stoppen van de roulerende rekeningen en het opbouwen van constructief recht (het geven en ontvangen opgang brengen). Ontschuldiging heeft niets te maken met 'vergeven en vergeten'. Het gaat om een onderzoek naar de omstandigheden en de factoren waaronder het onrecht heeft plaatsgevonden. Het kennen van de geschiedenis en de intenties van waaruit is gehandeld. Daardoor wordt het oordeel milder.

Jongeren hebben er veel baat bij als zij geholpen worden in het stoppen van de roulerende rekeningen. Door stil te staan bij wat het onrecht is dat hen is aangedaan en daar erkenning voor te geven en hen dan te helpen met het dragen van de eigen verantwoordelijkheden voor de relationele consequenties voor hun eigen gedrag. 

(bron: het contextuele gedachtegoed van prof. Nagy)